کوهنوردی و کوهپیمایی یکی از ورزش ها یا تفریحات مورد علاقه افراد جهان است که انجام این ورزش فواید و مزایای زیادی داشته تاثیر مستقیمی بر سلامت جسمانی و روحی انسان دارد.
در این مطلب قصد داریم که فواید کوهنوردی را به شما معرفی کنیم
کوهنوردی می‌تواند به چندین شکل انجام شود، برای مثال:
– راهپیمایی ( کوه پیمایی )
– صعود به قله‌های مرتفع و گوناگون
– کوه‌روی
– صخره‌نوردی
پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان، با استفاده از ابزارهای فنی و درگیر شدن با مسیرهای سنگی و یخی را کوهنوردی می‌نامند. کوهپیمایی به معنای راهپیمایی در کوه است و با کوهنوردی تفاوت دارد. به بالا رفتن یا پایین آمدن به صورت پیاده از ارتفاعات طبیعی کوهپیمایی گفته می‌شود.
ایران کشوری کوهستانی است که رشته کوه‌های گوناگون بیش از نیمی از مساحت آن را فرا گرفته است. کوه‌های ایران از چهار قوس شمالی، غربی – جنوبی، شرقی و مرکزی تشکیل یافته‌اند و ارتفاع بسیاری از قلل آنها از ۳۵۰۰ متر بیشتر است.
کوه‌های ایران در چهار رشته اصلی کوه‌های شمالی، کوه‌های زاگرس، کوه‌های مرکزی و کوه‌های شرقی ۵۴ درصد از مساحت کشور را پوشانده‌اند.
در تاریخ سنتی ایران آمده که آرش کمانگیر از قله کوه دماوند بالا رفت تا با پرتاب تیر، مرز ایران و توران را مشخص کند.
نخستین کوهنوردی ثبت شده در تاریخ مربوط به صعود سرداران ایرانی «آرتاخه» و «بوبراندا» بر فراز کوه آتوس در زمان خشایارشاه، جهت ثبت نقشه برداری برای ساخت دالانه یا کانال آبی است که کشتی های نیروی دریایی ایران از آن گذر کنند. «هادریان» پادشاه رومی نیز کوه آتنا (۳۳۵۰ متر) را بالا رفت تا طلوع خورشید را ببیند. آثار به جا مانده، خبر از نشانه هایی از کوهنوردی پیشرفته در ایران در پایان قرن پنجم هجری دوران سلجوقیان و اسماعیلیان دارد.
در کتاب «خداوند الموت» نوشته «پل آمیر» چنین آمده است: کوهپیمایان بعد از گردش اطراف کوه گفتند اگر بالای این کوه کسی نباشد و سنگ بر سرمان نبارد ما می توانیم از دامنه جنوبی بالا برویم و خود را به قله برسانیم و هنگام بالا رفتن، طنابی با خود می بریم که وسیله ارتباط ما با پایین کوه باشد و بوسیله آن طناب می توانیم چیزهای ضروری را برای نصب یک چرخ بالا ببریم و بعد از اینکه چرخ نصب شد، می توان از زمین چیزهایی دیگر را بالا برد تا اینکه چندین چرخ بالای کوه نصب شود و از آن پس بین پای کوه و قله آن، رابطه بیش تری برقرار خواهد شد و می توان سربازان را به وسیله چرخ بالا کشید … کوه پیمایان گفتند ما با خود میله های آهنی چون پله می بریم و آنها را در دامنه کوه نصب می نماییم و صعود می کنیم تا اینکه به قله کوه برسیم.
فواید و تاثیرات مفید کوهنوردی
۱- تاثیر کوهنوردی در باز شدن مویرگهای بدن :
مویرگهای بدن در شرایط عادی و در موقع استراحت به مقدار ۱۵% ظرفیت خودشان باز و فعال هستند ولی در حین کوه نوردی مویرگها ۹۵% فعال می شوند ، چون اکسیژن و غذای مورد نیاز بدن از طریق مویرگها به نقاط مختلف بدن می رسد لذا با باز شدن و فعال تر شدن مویرگها ، مواد غذایی و اکسیژن با سرعت بیشترو کیفیت سودمند تر به مغز و عضلات و احشای داخلی بدن می رسد.
و فعال تر شدن مویرگها ، مواد غذایی و اکسیژن با سرعت بیشترو کیفیت سودمند تر به مغز و عضلات و احشای داخلی بدن می رسد.
۲- تاثیر کوه نوردی در جلوگیری از بیماریهای قند خون ( دیابت ) :
در موقع کوه نوردی ، متابولیسم ( سوخت و ساز ) مواد شناور در خون مانند قند ، کلسترول ، پروتئین ها و اسید اوریک به بهترین وجه صورت می گیرد
و در نتیجه سوخت و ساز کامل خون از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری می کند.
۳- تاثیر کوه نوردی در از بین رفتن چربی بد ن و عضله سازی :
در موقع فعالیت ورزشی و بخصوص در کوه نوردی و کوهپیمایی، کالری مورد نیاز بدن به ۳ برابر افزایش پیدا می کند.
بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود به اجبار چربی های ذخیره شده را می سوزاند و به مصرف می رساند ،
از طرفی در موقع فعالیت ورزشی ، انسان به شدت عرق می کند و مقداری از چربی های زیر پوست در اثر تعریق شسته و دفع می شوند.
در خصوص اثرات جسمانی کوهنوردی و فواید آن برای بدن، اولین و مهم‌ترین نکته، این است که این ورزش تمام عضلات را درگیر می‌کند. عضلات هم در قسمت بالاتنه و هم قسمت پایین تنه در کوهنوردی تحت تاثیر تحرکات بدن قرار می‌گیرند.
کمر، شکم و عضلات پاها به طور کامل ورزیده می‌شوند، به همان اندازه نیز انگشتان، بازو‌ها و سرشانه‌ها درگیر هستند.
رفتن به کوهنوردی به طور منظم، تاب‌آوری و استقامت بدن را افزایش می‌دهد. همچنین یکی از بهترین راه‌های تقویت قدرت عضلات، کوهنوردی است. علاوه بر آن، در این ورزش ماهیچه‌ها به میزان مطلوبی کشیده می‌شوند و انعطاف‌‌پذیری و چابکی بدن افزایش پیدا می‌کند. صعود به قله‌های مختلف، یک ورزش هوازی مطلوب نیز به حساب می‌آید.
۴- تاثیر کوه نوردی در زیاد شدن میزان خون در عضلات :
در موقع کوه نوردی مقدار خون موجود در عضلات بدن ۲۰ برابر افزایش پیدا می کند و پر خون شدن عضلات باعث می شود که غذای بیشتری به عضلات برسد و عضلات قوی تر بشوند .
۵- عدم مبتلا شدن به بیماری نقرس
همانگونه که گفتیم ورزش کوهنوردی از فواید بسیار متعددی برخوردار است و یکی از این فواید جلوگیری از ابتلا به نقرس می‌باشد. به وجود آمدن رسوبات در تاندون‌ها و مفاصل بدن باعث مبتلا شدن به بیماری نقرس می‌شود. اما فعالیت در ورزش کوهنوردی از ایجاد رسوبات در مفاصل و تاندون‌ها جلوگیری می‌کند
۶- عدم ابتلا به افسردگی و اضطراب
یکی از نکات بسیار جالب در رابطه با ورزش کوهنوردی و کوهپیمایی این است که فعالیت در این ورزش علاوه بر اینکه از آسیب‌های جسمی جلوگیری کرده و سبب سلامت جسمانی انسان می‌شود، کمک بسیار بزرگی به بهبود وضعیت روحی انسان نیز می‌کند. در مواقعی که شما کوهنوردی می‌کنید افکارهای منفی دور خواهند شد و این ورزش باعث می‌شود که شما خلق و خوی بهتری پیدا کنید. از دیگر فواید کوهنوردی برای روح می‌توان به بالا رفتن اعتماد به نفس انسان اشاره کرد.
یکی از دلایلی که بسیاری از افراد به سمت این ورزش جذب می‌شود این است که در هنگام کوهنوردی، تمرکز بر روی رسیدن به قله باعث می‌شود افراد از استرس‌های روزمره رها شوند و ذهن از درگیری‌های همیشگی خود کمی آزادتر شود. همچنین رسیدن به قله، حس مطلوب داشتن یک دستاورد را به فرد القاء می‌کند.
فواید کوهپیمایی برای زنان
با توجه به اینکه بانوان میزان تحرک کمتری نسبت به آقایان دارند، در نتیجه احتمال چاق شدن آنها بسیار بیشتر از آقایان است. با توجه به این موضوع و نیز برای جلوگیری از دردهای عضلانی و پوکی استخوان، ضرورت دارد که بانوان در دوره پس از جوانی، فعالیت خود را در ورزش کوهنوردی آغاز کنند. مطمئنا در این صورت سیستم بدنی خانم‌ها بسیار مقاوم‌تر از گذشته خواهد شد. در این صورت خطر چاقی و ابتلا به بیماریهای مختلف نیز بانوان را تهدید نخواهد کرد.
زنان تمایل بیشتری به کارهای گروهی دارند و این تمایل با نفس کوه نوردی که ورزش گروهی و جمعی است هم راستا است .
زنان به دلایل مسایل بارداری و زایمان مقداری از کلسیم بدنشان به جنین منتقل شده و مستعد انواع بیماری های استخانی و آرتروز در میانسالی می گردند و نیاز مبرمی به ورزش هایی چون پیاده روی و کوهپیمایی دارند.عواملی چون شیوع کم خونی ناشی از فقرآهن(که در ۹۹ درصد از زنان ایرانی وجود دارد) تغییرات هورمونی و وضعیت حساس دوران بارداری نیز از عوامل محدود کننده فعالیت های کوه نوردی زنان است.
تاثیر روحی کوهپیمایی روی زنان هم غیرقابل انکار است به طوری که ۸۲ درصد از زنان کوهنورد ایرانی معتقدند که کوه نوردی علاوه بر جسم، تاثیر بسزایی در روح و روان آنها دارد.
درجه بندی سختی سفرهای طبیعت گردی
امتیاز به این مقاله.